विराटनगर, भदौ १२
आफैंले चन्दा दिएको देखाएर संकलित रकमबाट पीसीआर मेसिन खरिद गरी त्यस वापतको ८ लाख रुपैयाँ कमिसन लिएका विराटनगरका उद्योगी प्रदीप मुरारकाले आफ्नो बचाउका लागि अन्य उद्योगी व्यवसायीलाई समेत प्रयोग गर्ने प्रयास थालेका छन् ।
मेसिन खरिद प्रक्रियाका लागि गठन भएको भनिएको कोभिड राहत कोष समितिका नामबाट सार्वजनिक बेनामे विज्ञप्ति निकाल्न लगाएर उनले खरिद प्रक्रियालाई नै भ्रमित पार्ने प्रयास गरेका हुन् ।
नेपालकै प्रतिष्ठित औधोगिक/व्यवसायिक संस्था मोरङ व्यापार संघको इमेलबाट सञ्चारकर्मीहरुलाई पठाइएको उक्त बेनामे विज्ञप्तिमा हस्ताक्षर गर्ने कसैको पनि नाम उल्लेख छैन ।
विराटनगर महानगरपालिकाभित्र बढ्दो कोरोना महामारीमा स्वाब परीक्षणको रिपोर्ट आउन पाँच दिनसम्म लाग्न थालेपछि सामाजिक सञ्जालमा चन्दा उठाउने चर्चा सुरु भएको थियो ।
चन्दा सहयोगको चर्चा सुरु भएलगत्तै महानगरपालिकाका मेयर भीम पराजुलीले मेसिन खरिदका लागि सहयोग जुटाउन भन्दै उद्योगी व्यवसायीहरुसँग छलफल गरेका थिए ।
विराटनगरमा सामाजिक उत्तरदायित्वमा पछि नहट्ने क्रियाशिल उद्योगी व्यवसायीहरुले चन्दा सहयोग गर्ने एकपछि अर्को घोषणा पनि गरे ।
पीसीआर मेसिन खरिदका लागि मेयर पराजुलीसँगको परामर्शमा गठित राहत कोष समितिले छिटो मेसिन उपलब्ध गराउने शर्तमा उद्योगी प्रदीप मुरारकासँगकै राय सल्लाहमा मेसिन खरिद प्रक्रिया अगाडि बढाएको थियो ।
प्रदीपका छोरा शिशिर मुरारका नेपालमा मेडिकल उपकरणको आयात गर्ने कार्यमा संलग्न रहेका कारण उनकै सहयोगमा मेसिन विराटनगर आइपुगेको थियो ।
तर चन्दा उठाएर किनिएको उक्त पीसीआर मेसिनको मुल्य कम्पनिले दिने मुल्यभन्दा आठ लाख रुपैयाँ बढी देखाएर खरिद गरेको पाइएको हो ।
काठमाडौंस्थित जेएचएस एनालाइटिक ट्रेडर्स भाटभटेनीको नामबाट काटिएको भ्याट बिलमा मेसिनको मुल्य ३१ लाख ६४ हजार रुपैयाँ परेको उल्लेख छ ।
उक्त मेसिन जर्मनमा निर्मित हो । नेपालमा तेस्रो मुलुकमा निर्मित मेसिन भारतीय बजारबाट सिधै खरिद गर्न पाँइदैन । भन्सार विभागका एक अधिकारीका अनुसार तेस्रो मुलुकमा निर्मित उपकरण भारतबाट किनेर ल्याउन नपाइने व्यवस्था छ ।
जर्मनमा निर्मित क्वायजेन कम्पनीको उक्त ‘रोटर–जेन क्यू ५प्लेक्स एचआरएम सिस्टम’ मोडलको पीसीआर मेसिन भने सौरभ मार्केटिङ कन्सर्न इण्डिया नामको भारतीय कम्पनिबाट भैरहवा नाका हुँदै आयात गरिएको खुलेको छ ।
जेएचएस एनालाइटिक ट्रेडर्सले अहिलेसम्म खरिद गरेका उक्त मोडेलका पीसीआर मेसिन सोही भारतीय कम्पनिबाट खरिद गरेको जनाइएको छ ।
गैरकानुनी तरिकाले भारतीय बजारबाट मेसिन खरिदगर्दा कोरोना माहामारीको कारण देखाउँदै छिटो-छिटो भन्सार क्लियरेन्स गरिएको हुनसक्ने दाबी छ ।
तेस्रो मुलुकको सामान भारतीय बजारबाट बिक्री भएर आउनै नसक्ने अवस्थामा जर्मन कम्पनिबाट आयात हुँदा टाँसेको स्टिकर नै परिवर्तन गरेको हुनसक्ने पनि स्रोतले दाबी गरेको छ ।
प्रदीपका छोरा शिशिर संलग्न रहेको उक्त ट्रेडर्सलाई भारतीय एजेन्टले मेसिन बिक्री गरेको दाबी गरेको छ । आलोक नाम गरेका भारतीय एजेन्टले आफुले नै उक्त टे«डर्सलाई मेसिन बिक्री गरेको बताएका हुन् ।
मेडिकल इक्यूपमेन्टको आयातमा संलग्न एक स्रोतका अनुसार उक्त पीसीआर मेसिन २० लाख रुपैयाँमै सम्बन्धित कम्पनिले डेलिभरी दिंदै आएको थियो ।
भारतमा उत्पादन अर्डर गर्नका लागि नयाँ दिल्लीको केरोलबाघमा मेसिन निर्माता क्वायजेनको आधिकारिक ‘अर्डरिङ अफिस’ मात्रै रहेको छ ।
भारतमा सोही अफिसमार्फत मेसिन आयात भएर बिक्री हुने र त्यहाँबाट विभिन्न तरिका अपनाएर मेडिकल इक्विपमेन्ट निर्यात गर्ने कम्पनिहरुले नै नेपाली आयातकर्तालाई बिक्री गर्ने गरेको देखिन्छ ।
भारतीय कम्पनि हुँदै जेएचएस एनालाइटिक ट्रेडर्सलाई मेसिन बिक्रीका क्रममा उपलब्ध गराएको उक्त बिल पनि सक्कली भएको दाबी छ ।
यसरी रोकियो काेसीको टेण्डर
प्रदेश १ मा कोरोनाको संक्रमण बढ्नसक्ने अनुमान गर्दै पीसीआर परीक्षणको दर बढाउन कोसी अस्पतालको प्रयोगशालामा नयाँ पीसीआर मेसिन खरिद गर्ने जेठ महिनामै तयारी हुँदै थियो ।
त्यसका लागि सामाजिक विकास मन्त्रालयले बजेटसमेत निकासा गर्ने भयो । सोही बजेटबाट पीसीआर मेसिन खरिद गर्न टेण्डरको तयारी गर्दैगर्दा खरिद टेण्डर अचानक रद्द भयो ।
कोसी अस्पताल स्रोतका अनुसार त्यतिबेला एक अमेरिकन कम्पनिको पीसीआर मेसिन बिक्री गर्ने नेपाली बिक्रेताले पनि २० लाखको हाराहारीमा अझ राम्रो मेसिन दिनसकिने भन्दै टेण्डरका लागि चासो देखाएका थिए ।
तर जर्मन कम्पनिको उक्त मेसिन बिक्री गर्दै आएको जेएचएस एनालाइटिक ट्रेडर्सले मुरारकामार्फत नै टेण्डर रोकेर निःशुल्क रुपमा मेसिन उपलब्ध गराउने योजना तयार गर्यो ।
कोरोना भाइरसको महामारीका कारण पीसीआर मेसिनको माग बढ्न थालेपछि जेएचएस एनालाइटिकले भैरहवा नाका हुँदै करीव १० वटा मेसिन नेपाल भित्र्याएको भन्सार स्रोतले जनाएको छ ।
उक्त मोडेलको मेसिन जेएचएस एनालाइटिकसँग मात्रै भएकोले मुल्यमा सिण्डिकेट सुरु भयो । त्यसपछि मेसिनको मुल्य बढाएर बिक्री गर्ने खेल अघि बढ्यो ।
कोसी अस्पतालले २०७७ असार १८ गते पीसीआर मेसिनसहित पीसीआर ल्याबका लागि आवश्यक पर्ने अन्य उपकरण खरिद गर्ने भन्दै एउटा दैनिक पत्रिकामा सूचना निकालेको थियो ।
सोही बेलादेखि जेएचएस एनालाइटिक ट्रेडर्सले आफ्नो मेसिन किनाउन उक्त टेण्डर प्रक्रियालाई प्रभावित पार्ने खेल सुरु गरेको स्रोतको दाबी छ ।
कोसी अस्पतालका एक कर्मचारीका अनुसार त्यतिबेलै ‘सित्तैमा पीसीआर मेसिन आउँछ’ भनेर आफुलाई पनि सुनाइएको जानकारी दिए ।
तत्कालै किन्दा मेसिनको मुल्य महंगो पर्ने र मेसिन उपलब्ध गराउन समय लाग्ने इत्यादि कारण देखाएर त्यतिबेलै खरिद कार्य प्रभावित पारिएको कुरा अहिले थाहा पाएको उनले सुनाए । ल्याबका प्राविधिकहरुसँगको परामर्श बिनै त्यसपछि उक्त खरिद प्रक्रिया पनि रोकियो ।
कोसी अस्पतालले गत शुक्रबार (भदौ ५) मात्रै पीसीआर ल्याबका लागि सिलबन्दी क्याटलग खरिद प्रक्रियाबाट बायो सेफ्टी क्याबिनेट र डिप फ्रीजर खरिद गर्ने सूचना निकालेको छ ।
महानगरपालिकामार्फत सित्तैमा पीसीआर मेसिन प्राप्त हुने भएपछि पीसीआर ल्याबका लागि आवश्यक पर्ने अन्य उपकरण खरिद गर्ने प्रक्रिया अघि बढाइएको कोसी अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेण्डेन्ट डा.चुमनलाल दासले जानकारी दिए ।
बेनामे विज्ञप्तिबाट मनोवैज्ञानिक त्रास
बिहीबार सार्वजनिक भएको बेनामे बिज्ञप्तिमा सहयोगी दाताहरुले स्वच्छ मनका साथ चन्दा सहयोग प्रदान गरिएको भन्दै प्रकासित समाचारहरु प्रति ध्यानाकर्षण भएको उल्लेख गरिएको छ । उक्त विज्ञप्तिमा मेसिन खरिद प्रक्रियामा लागेका आरोप गलत भएको दाबी गरिएको छ ।
तर आफैंले मात्रै चन्दा दिएर पीसीआर मेसिन किनेको जस्तै गरी मेसिन फिर्ता लिनेसम्मको मनोबैज्ञानिक त्रास महानगरबासीलाई फैलाइएको छ ।
अन्य सरोकारवालाहरुलाई बहकाउने प्रयास गरिएको छ । आफैंले कोष बनाएको र रकम जम्मा गर्ने पनि हस्ताक्षरवाला व्यक्तिहरु मात्रै भएको भन्दै अन्य सहयोगी दाताहरुको अवमुल्यन गरिएको छ ।
बेनामे विज्ञप्तिमा पीसीआर मेसिन खरिद प्रक्रियामा अनियमितता हुनै नसक्ने दाबी छ । साथै आफुहरु विरुद्ध कसैले समाचार लेखे भोलीका दिनमा विराटनगरमा चन्दा सहयोग जुटाउनै समस्या पर्ने चेतावनी पनि दिइएको छ ।
पीसीआर मेसिन निर्माता कम्पनि क्वायजेनबाट उपलब्ध स्टिमेट बिल तथाकथित भएको, भारु १२ लाख ५० हजार (नेरु २० लाख रुपैयाँ) मा विराटनगरमा मेसिन उपलब्धै हुने नसक्ने र हुने भए ४० लाखमा दुईवटा मेसिन किनिदिने उद्योगी मुरारकाले घोषणा गरेको पनि उल्लेख छ ।
यसअघि उद्योगी मुरारकाले नै एउटा मेसिनलाई ४० लाख रुपैयाँ पर्ने भन्दै महानगरपालिकासँगको बैठकमा ब्रिफिङ गरेपछि मेयर पराजुलीले पनि त्यहि कुरा सञ्चारकर्मीहरुलाई सुनाएका थिए । मुरारकाले विराटनगरका लागि सस्तोमा मेसिन उपलब्ध हुने बताएका थिए ।